e - Learning
Szanowni Państwo!
w dniu 19.01. 23 odbyło się w WANS – seminarium naukowe „Przedsiębiorstwa jako beneficjenci pomocy publicznej w woj. podlaskim”, wyniki swoich badań zaprezentował dr Anatoliusz Kopczuk, prof. WANS. Fundamentalną zasadą gospodarki wolnorynkowej jest konkurencja, rozumiana jako równe dla wszystkich podmiotów szanse ich rozwoju oraz sprzedaży swoich produktów. Przestrzeganie tej zasady jest obowiązkiem władz krajowych, ale także ich zobowiązaniem zewnętrznym wobec Unii Europejskiej. Oznacza to, iż niedozwolona jest wszelka pomoc przyznawana przez państwa członkowskie lub przy użyciu zasobów państwowych, oddziaływująca na zakłócenie konkurencji poprzez sprzyjanie niektórym przedsiębiorstwom lub produkcji niektórych towarów. Taka pomoc jest uznawana za niezgodną z rynkiem wewnętrznym (wpływa na wymianę handlową między państwami członkowskimi), a przez to niedopuszczalną.
Ale nie jest to jednak zakaz absolutny. Są bowiem rodzaje pomocy, które uznaje się za zgodne dopuszczalne z mocy prawa (jak np. pomoc służącą naprawieniu szkód spowodowanych klęskami żywiołowymi lub innymi zdarzeniami nadzwyczajnymi). Jest również rozwinięta listę rodzajów pomocy, które mogą być dopuszczalne po zatwierdzeniu przez Komisje Europejską. Wskutek tego skala pomocy publicznej, polegającej na przyznaniu jej pojedynczemu podmiotowi gospodarczemu, może być rozległa.
Wobec wynikającego stąd zagrożenia zakłócenia konkurencji na wolnym rynku, musi istnieć zasadność udzielenia tej pomocy. Takie selektywne uprzywilejowanie przedsiębiorstw powinno służyć poprawie ich warunków rozwojowych w zakresie, w którym mechanizmy rynkowe nie są skuteczne. Pomoc publiczna powinna sprzyjać podejmowaniu działań, które bez tej pomocy nie byłyby podjęte, wspierających procesy rozwoju gospodarczego i społecznego lub zapobiegających ich zakłóceniom. Działania te są kreowane i stymulowane poprzez programy pomocowe i akty prawne, na podstawie których zapadają decyzje o dystrybucji pomocy publicznej konkretnym przedsiębiorstwom. Ale zbiór tych decyzji kształtują nie tylko kryteria dystrybucji pomocy publicznej. Kluczowe znaczenie ma też przebieg tej dystrybucji oraz aktywność podmiotów gospodarczych w jej pozyskiwaniu. Ostatecznym rezultatem jest rozkład przestrzenny i podmiotowy udzielonej pomocy, poprzez który można obserwować i oceniać jej zakres i rzeczywiste znaczenie np. na określonym obszarze, w wybranym rodzaju działalności gospodarczej lub w wybranej grupie beneficjentów.
Po wejściu Polski do UE przedsiębiorstwa uzyskały szeroki dostęp do wielu różnych programów pomocy publicznej. W latach 2005-2022 tylko w województwie podlaskim na liście beneficjentów pomocy publicznej znalazło się blisko 90 tysięcy podmiotów z łącznie z ponad 620 tysiącami przypadków jej przyznania. Łączna wartość uzyskanej przez nie pomocy publicznej wyniosła 12,6 mld zł. Największy beneficjent uzyskał z tej kwoty aż 876 mln zł dofinansowania, ale najczęściej kwoty są znacznie niższe, z bardzo różnym przeznaczeniem. Pogłębiona analiza tych informacji pozwala na podjęcie próby odpowiedzi na wiele ważnych pytań, jak np.:
• Kim są główni dysponenci pomocy publicznej?
• Jak ukierunkowana była pomoc publiczna (wg sekcji PKD/klas działalności)?
• Jakie były główne kierunki przeznaczenia pomocy publicznej (B+R, subsydiowanie zatrudnienia, szkolenia, restrukturyzacja, pomoc kryzysowa, inwestycje, dostęp do kapitału, efektywność energetyczna, ochrona środowiska)?.
• Jak była geografia pomocy publicznej w województwie (powiaty, gminy)?
Po odpowiedzi na te i inne pytania poznaliśmy w trakcie seminarium.
